W dniach 18-24 kwietnia Kino Pod Baranami zaprasza na 11. Festiwal Filmów Afrykańskich AFRYKAMERA 2016, który odbędzie się pod hasłem Stany rewolucji. W programie wydarzenia znalazło się aż 27 filmów, a wśród nich dwa dokumenty poświęcone historii afrykańskiego kina: La Belle w kinie oraz Sembene! Gościem specjalnym pierwszego pokazu będzie dr Felix Kaputu z Demokratycznej Republiki Konga, tegoroczny stypendysta Miasta Krakowa w ramach programu Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa ICORN.
W tegorocznej edycji festiwalu dominuje nowe postrewolucyjne kino Afryki Północnej, jednak nie zabraknie również przedstawicieli kinematografii Afryki Subsaharyjskiej. Wśród nich na szczególną uwagę zasługują dwa filmy dokumentalne, których twórcy badają meandry historii afrykańskiego kina: senegalsko-amerykański Sembene! oraz zrealizowany w koprodukcji brytyjsko-kongijskiej La Belle w kinie.
Urodzony w Senegalu Ousmane Sembène, nazywany „ojcem afrykańskiej kinematografii”, był człowiekiem wszechstronnym, a jego burzliwe życie dostarczyło fascynującego materiału na film. Dokument Sembene!, rewelacyjnie przyjęty na festiwalach w Cannes, Wenecji i Sundance, stanowi portret nie tylko wybitnego reżysera, lecz także jego kraju.
La Belle w kinie, zrealizowany przez Cecilię Zoppelletto, ukazuje, w jaki sposób historia kina w Demokratycznej Republice Konga odzwierciedla skomplikowane dzieje kraju i jego przemiany społeczno-polityczne. Wyjaśnia, jak doszło do tego, że dzisiejsza Kinszasa, 10-milionowa stolica państwa, jest miastem bez sali kinowej.
Po projekcji filmu La Belle w kinie odbędzie się spotkanie z byłym więźniem politycznym, dr. Felixem Kaputu – cenionym pisarzem, filozofem i profesorem uniwersyteckim z Demokratycznej Republiki Konga. Współorganizatorami wydarzenia, realizowanego w ramach programu ICORN (Międzynarodowa Sieć Miast Schronienia), prowadzonego przez Miasto Kraków, są: Kraków Miasto Literatury UNESCO, Stowarzyszenie Willa Decjusza oraz Krakowskie Biuro Festiwalowe. Rozmowa odbędzie się w języku angielskim.
- LA BELLE W KINIE | LA BELLE AT THE MOVIES
reż. Cecilia Zoppelletto, Wielka Brytania/Demokratyczna Republika Konga 2015, 67’ (film dokumentalny)
Początki kina w Demokratycznej Republice Konga wiążą się z kolonizacją – to belgijscy zarządcy kraju przywieźli tu kinematograf, przy pomocy którego próbowano uzasadniać ideologię imperialną. Także i później historia kina odbijała skomplikowane dzieje kraju. W latach 60. olbrzymią popularność zyskały spaghetti westerny, a ulubionym bohaterem Kongijczyków stał się… Django. W schyłkowych czasach reżimu Mobutu Sese Seko chrześcijańscy kaznodzieje uznali film za wynalazek diabelski i zaczęli przerabiać kina na kościoły. Dzisiejsza Kinszasa, po wkroczeniu na rynek tanich kaset video i zamknięciu w 2004 roku ostatniego kina, jest 10-milionowym miastem bez sali kinowej. Wciąż jednak entuzjaści kina krzewią kulturę filmową w stolicy Kongo. Zalicza się do nich także włoska reżyserka Cecilia Zoppelletto, która w dokumencie La Belle w kinie prezentuje archiwalia, odwiedza dawne kina, rozmawia z filmowcami, urzędnikami oraz samymi kinofilami.
- SEMBENE! | SEMBENE!
reż. Samba Gadjigo, Jason Silverman, Senegal/USA 2015, 89’ (film dokumentalny)
Biografia Ousmane’a Sembène – „ojca afrykańskiej kinematografii” i jednego z najsłynniejszych reżyserów z Czarnego Lądu. Jego burzliwe życie stanowiło wspaniały materiał dla kina i twórcy tego fascynującego dokumentu postanowili to wykorzystać, krok po kroku opowiadając o losach senegalskiego artysty. Sembène był pisarzem, aktorem, aktywistą społecznym i podróżnikiem, ale w historii zapisał się przede wszystkim właśnie jako filmowiec – bezkompromisowy i odważnie opisujący rzeczywistość swojego kraju. Historia jego życia splotła się zresztą z losami samego Senegalu, który po latach francuskiej kolonizacji w 1960 roku odzyskał niepodległość. Również dla Sembène lata 60. okazały się przełomowe: za kamerę po raz pierwszy chwycił w 1963 roku, po powrocie z kilkuletniej podróży po Afryce i skończeniu studiów w moskiewskiej szkole filmowej. Od debiutanckiego Borom Sarret po ostatni, nakręcony na trzy lata przed śmiercią Moolaadé (2004), konsekwentnie podążał swoją artystyczną drogą, stając się pierwszym rozpoznawalnym, nagradzanym i cenionym na świecie afrykańskim twórcą filmowym. Ze znakomitą recepcją spotkał się zresztą również jego dokumentalny portret: Sembene! trafił na najbardziej prestiżowe festiwale i został gorąco przyjęty m.in. na Sundance, w Cannes i Wenecji.
FELIX KAPUTU – urodzony w 1959 roku w Demokratycznej Republice Konga Felix Kaputu jest specjalistą w dziedzinie afrykanistyki, sztuki i filozofii. Zajmował się również problematyką gender, mitologią i literaturą afrykańską. Prowadził badania naukowe i wykładał m.in. w USA, Japonii i Belgii. W 2003 roku został stypendystą Fundacji Fulbrighta i University of California. Jest autorem sześciu książek i blisko 60 publikacji, dotyczących m.in. trudnej sytuacji kobiet w Afryce czy problematyki HIV i AIDS.
W maju 2005 roku Kaputu został aresztowany bez nakazu przez Agencję Bezpieczeństwa Narodowego (ANR) swojego kraju. Oskarżono go o bycie odpowiedzialnym za ruch secesyjny 20 tys. żołnierzy w prowincji Katanga, przemyt broni i podżeganie studentów do buntu. Według nieoficjalnych informacji miał być skazany na 30 lat więzienia lub śmierć. Przez 10 dni przebywał w areszcie, gdzie odmawiano mu jedzenia i grożono śmiercią. Był świadkiem stosowania przemocy fizycznej i tajemniczych zniknięć innych zatrzymanych. Został uwolniony dzięki interwencji Amnesty International oraz naciskom mediów i zaprzyjaźnionych naukowców. W 2006 roku wyjechał z Kongo.
W Krakowie planuje skończyć swój drugi doktorat poświęcony tożsamości kulturowej mieszkańców Afryki Środkowej oraz kontynuować pisanie dwóch powieści, które już rozpoczął. Chce także nawiązać kontakty z polskimi środowiskami akademickimi oraz organizacjami i ruchami kulturalnymi.
Dr Felix Kaputu to kolejny goszczący w Krakowie stypendysta Międzynarodowej Sieci Miast Uchodźstwa ICORN, powstałej w 2005 roku. Skupia ona ponad 50 miast pomagających literatom, którzy z powodu prześladowań nie mogą swobodnie żyć i tworzyć we własnym kraju.
Pełny program oraz informacje o krakowskiej edycji festiwalu: