18 października 2012 roku, podczas międzynarodowej konferencji Tolerancja. modele, metamorfozy i implikacje, nastąpiło uroczyste ogłoszenie Laureatów Polskiej Nagrody imienia Sergio Vieira de Mello, Wysokiego Komisarza NZ ds. Praw Człowieka (2002-2003). Nagroda przyznawana jest corocznie osobom i organizacjom pozarządowym za działania na rzecz pokojowego współistnienia i współdziałania społeczeństw religii i kultur.
Kapituła Nagrody, w skład której wchodzą wysocy przedstawiciele Prezydenta RP, Ministra Spraw Zagranicznych, Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców, Rzecznika Praw Obywatelskich, Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej, Ambasad i fundacji wspierających działania w obszarze praw człowieka oraz Fundatorów Nagrody, rozpatrzała 42 wnioski w kategorii „osoba” nominowanych zostało 19 osób oraz w kategorii „organizacja pozarządowa” 22 podmioty.
Laureatka w kategorii osoba
- Siostra Rafaela – Urszula Nałęcz
Siostra Rafela – Urszula Nałęcz, polska misjonarka i pedagog, twórczyni placówek misyjnych w Indiach, Republice Południowej Afryki oraz Rwandzie. W swoich działaniach szczególnie skupia się na pomocy osieroconym oraz niewidomym dzieciom.
Urodzona w Warszawie, do zakonu Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża wstąpiła w 1954 roku. Od początku swojej działalności zaangażowana szczególnie w pracę z osobami niewidomymi, uczyniła z niej swoje życiowe powołanie. W latach 1954-1976 oraz 1986-1989 była pracownikiem pedagogicznym w Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla osób niewidomych w Laskach pod Warszawą. W latach 1974-1979 pracowała w duszpasterstwie powołań. Podczas stanu wojennego zaangażowała się w pracę Prymasowskiego Komitetu Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom.
Starania na rzecz wyjazdu na misje s. Rafaela prowadziła od końca lat sześćdziesiątych, formalną zgodę przełożonych otrzymała w 1981 r. Ze względu na wprowadzenie stanu wojennego pierwszy wyjazd odbył się dopiero w 1989 roku, kiedy s. Rafaela wyjechała do Indii, tworząc tam pierwszą placówkę misyjną Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża.
W trakcie siedmioletniego pobytu w Indiach s. Rafaela stworzyła ośrodek dla niewidomych dzieci – najpierw sierociniec, a następnie szkołę podstawową z internatem. Wychowankowie szkoły to osoby pochodzące z ubogich rodzin, zamieszkujących okoliczne wioski lub slumsy – większość wyznania hinduistycznego, pozostali to muzułmanie i chrześcijanie, którzy do szkoły przyjmowani są bez względu na wyznawaną religię. Szkoła w dalszym ciągu rozwija się, prowadząc działalność w oparciu o miejscowy personel.
W 2002 roku, po kilkuletnim pobycie w Polsce, s. Rafaela ponownie wyjechała na misję. Tym razem do Republiki Południowej Afryki, do pracy w szkole dla niewidomych w Siloe. Założony przez belgijskie zgromadzenie zakonne ośrodek, poszukiwał następczyń do kontynuowania działalności. Zadania podjęło się Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża, powierzając kierownictwo nad placówką s. Rafaeli.
W 2006 roku s. Rafaela odbyła podróż do Rwandy, co zaowocowało decyzją o podjęciu starań na rzecz utworzenia w tym kraju ośrodka dla niewidomych dzieci. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu siostry oraz pomocy Polskiego Rządu, instytucji oraz osób prywatnych z Polski i zagranicy utworzony został pierwszy w Rwandzie Ośrodek Edukacyjny dla Niewidomych w Kibeho. W 2008 roku przyjęto pierwszą grupę niewidomych, natomiast w 2009 roku ośrodek został oficjalnie otwarty. Aktualnie uczy się w nim ponad 90 dzieci, różnych religii i wyznań. Obecnie s. Rafaela prowadzi starania na rzecz rozbudowy placówki, która dla potrzebujących stanowi nie tylko szansę na naukę i opiekę medyczną, lecz także na normalna życie.
W swoich działaniach s. Rafaela skupia się na pomocy osobom niewidomym pochodzącym z najuboższych rejonów świata. W trzech ośrodkach założonych przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek, w których uczą się i wychowują setki niewidomych dzieci, podopieczni mogą nauczyć się nie tylko samodzielności, radzenia sobie z codziennymi czynnościami życiowymi, lecz również odzyskać wiarę we własną wartość. Większość wychowanków pochodzi z bardzo ubogich rodzin, które nie były w stanie zapewnić im odpowiedniej opieki. Część z nich ze względu na swoją ułomność została odrzucona przez rodziny. W ośrodkach dla osób niewidomych mogą odzyskać wiarę we własne człowieczeństwo.
Działalność s. Rafaeli został doceniona przez Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego, który w 2011 roku odznaczył ją Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, za wybitne zasługi w pracy misyjnej oraz zaangażowanie w organizację pomocy dla afrykańskich dzieci. Za swoje działania Urszula Nałęcz otrzymała również wyróżnienie ministra Spraw Zagranicznych – Odznakę Honorową „Bene Merito” w 2009 roku. Siostra Rafaela jest również laureatką nagrody „PONTIFICI – Budowniczemu Mostów”, przyznawanej przez Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie za „zasługi w szerzeniu wartości dobra wspólnego, dialogu i poświęcenia na rzecz bliźnich”.
Laureat w kategorii organizacja pozarządowa
- People in need – Človĕk v tístni
People in Need to najstarsza w Republice Czeskiej i jedna z największych organizacji pozarządowych w Europie Środkowej, która od dwudziestu lat zajmuje się ochroną praw człowieka oraz niesieniem pomocy humanitarnej w najbardziej newralgicznych rejonach świata.
Powstała w 1992 roku z inicjatywy korespondentów wojennych i sprawozdawców wydarzeń międzynarodowych. Wkrótce po założeniu poszerzyła swoją działalność i tym samym stała się profesjonalną organizacją humanitarną. Obecnie realizuje zadania z zakresu pomocy humanitarnej, współpracy rozwojowej, promocji praw człowieka, integracji społecznej oraz działalności edukacyjnej i informacyjnej.
Organizacja angażuje się w udzielanie natychmiastowej pomocy w sytuacjach katastrof naturalnych oraz konfliktów zbrojnych. Równocześnie udziela długotrwałej pomocy ludziom żyjącym w najuboższych regionach świata. Prowadzi programy rozwojowe na terenie Afryki, Azji i Europy, które mają na celu zwiększenie dostępu do edukacji, opieki zdrowotnej, wody pitnej oraz poprawy warunków higienicznych i uniezależnienia się od pomocy zewnętrznej. Organizacja angażuje się również w pomoc humanitarną na terenie Czech i sąsiednich państw regionu na wypadek katastrof naturalnych jak np. powodzie. W ciągu dwudziestu lat wysłannicy PIN udzielili pomocy w ponad 40 krajach świata, działając zarówno w czasie wojny jak i pokoju, wspierając potrzebujących oraz chroniąc ich praw i godności osobistej.
U podstaw działalności organizacji leży wspieranie idei społeczeństwa obywatelskiego, szczególnie w krajach przechodzących transformację ustrojową oraz represjonujących swoich obywateli. PIN organizuje długoterminowe programy na rzecz wspierania praw człowieka oraz pomocy dysydentom, które są obecnie realizowane na Kubie, Ukrainie, Białorusi, w Rosji, Birmie oraz Mołdawii.
People in Need działa również na rzecz zwiększania integracji społecznej oraz poprawy sytuacji najuboższych osób. Współpracując z lokalnymi władzami samorządowymi oraz organizacjami pozarządowymi prowadzi działalności doradczą oraz organizuje kursy dokształcające dla rodzin zagrożonych wykluczeniem. Wspiera w ten sposób społeczeństwa Czech i Słowacji.
Niezwykle ważne miejsce w działalności PIN stanowią działania edukacyjne i informacyjne w obrębie społeczeństwa czeskiego, dotyczące praw człowieka, problemu ubóstwa, migracji, tolerancji oraz ksenofobii we współczesnym świecie. Organizacja realizuje programy edukacyjne dostosowane do różnych grup odbiorców, m. in. dla studentów, nauczycieli akademickich, młodzieży szkolnej. Tworzy też programy informacyjne, takie jak „Rozwojówka” i „Migracje”, które są nadawane za pośrednictwem lokalnych mediów.
People in Need jest także organizatorem corocznego Międzynarodowego Festiwalu Filmów Dokumentalnych „Jeden Świat”, który poświęcony jest tematyce praw człowieka. W ramach festiwalu przyznawana jest nagroda „Homo Homini” dla osób, które przyczyniły się do rozwoju demokracji na świecie oraz szczególnie zasłużonym w pracy na rzecz praw człowieka. W bieżącym roku People in Need obchodzi dwudziestą rocznicę swojego istnienia.
Nagroda honorowa
Arnold Wellman
Obywatel Stanów Zjednoczonych, przez wiele lat pracował jako wiceprezes do spraw korporacyjnych i Public Relations w amerykańskiej firmie kurierskiej UPS (United Parcel Service). Obecnie zasiada w zarządach firm: US Council for International Business, US ASEAN Business Council, the American Trucking Association, the National Center for APEC oraz the National Bureau of Asian Research.
W ciągu swojej wieloletniej kariery w koncernie UPS do jego obowiązków należało m. in. zarządzanie budżetem programów Społecznej Odpowiedzialności Biznesu (Corporate Social Responsibility). I to właśnie w ramach tej działalności Pan Wellman wspierał rozwój społeczności lokalnych poprzez zwiększanie dostępu do edukacji dzieci i młodzieży w wielu najuboższych krajach na świecie. Firma UPS budowała i wyposażała szkoły, a także finansowała stypendia dla dzieci m.in. w Polsce, na Ukrainie, w Indiach, Meksyku, Chinach oraz w najbiedniejszych regionach USA. Program UPS stworzył szanse na lepszą przyszłość dla tysięcy dzieci. Dostęp do komputerów i internetu otworzył im „okno na świat”, pokazał szersze perspektywy na przyszłość i zachęcał do skorzystania z nieznanych wcześniej możliwości. Wybudowane szkoły powstały przy znaczącym wkładzie wolontariuszy z UPS, wśród których znajdował się sam Arnold Wellman, przedstawiciele Kongresu Stanów Zjednoczonych, a także szeregowi pracownicy, którzy pracowali fizycznie przy budowie obiektów.
W 2012 roku Arnold Wellman przeszedł na emeryturę i założył fundację działającą na rzecz rozwoju społeczności lokalnych. Za swoje działania na rzecz rozwoju edukacji, osobiste zaangażowanie w budowę szkół w miejscowościach Lipa i Sierakoście w województwie podkarpackim, oraz w Niżankowicach i Holowecko na Ukrainie w 2009 roku został odznaczony „Orderem Uśmiechu”.
